ชนิดของวาล์วแต่ละประเภท ที่ใช้ในงานท่อ โรงงานอุตสาหกรรม

ชนิดของวาล์วอุตสาหกรรม (Type of Valves)

ชนิดของวาล์วอุตหสากรรม มีอะไรบ้าง?

ในระบบอัตโนมัติในโรงงานอุตสาหกรรม จะประกอบไปด้วยระบบการวัด (เครื่องมือวัดอุตสาหกรรม) และระบบควบคุม ซึ่งค่าที่ทำการวัดได้จะนำไปประมวลผลกระบวนการกับตัวคอนโทรลเลอร์ เพื่อนำค่าที่ได้ไปควบคุมตัว Final Element ตัวอย่างเช่น คอนโทรลวาล์ว ซึ่งการเปิด-ปิด วาล์วนั้น สามารถส่งผลต่อกระบวนการได้ ทำให้ค่าตัวแปรต่างๆ ในกระบวนการเป็นที่ตามที่ต้องการ

วาล์วอุตสาหกรรม คืออะไร ?

วาล์วอุตสาหกรรม (Vavle) เป็นอุปกรณ์สำคัญที่มีหน้าที่ควบคุมการไหลของของเหลวในโรงงานอุตสาหกรรม เช่น น้ำ สารเคมี แก๊ส อากาศ โดยวาล์วจะทำหน้าที่คือเปิดหรือปิดทางเดินของเหลว ควบคุมอัตราการไหลได้ สามารถปรับให้ของเหลวไหลในระดับที่ต้องการเปลี่ยนทิศทางการไหลได้โดยง่ายป้องกันการไหลย้อนกลับป้องกันไม่ให้ของเหลวไหลมาผสมกันส่วนการควบคุมการทำงานของวาล์วนั้นมีทั้งวาล์วที่ควบคุมได้เองโดยอัตโนมัติ และวาล์วที่ควบคุมได้โดยใช้มือปรับ

• การจัดกลุ่มวาล์วตามลักษณะการเปิด - ปิด
• เกทวาล์ว (Gate Valve)
• โกลบวาล์ว (Globe Valve)
• วาล์วลิ้นปีกผีเสื้อ (Butterfly Valve)
• บอลวาล์ว (Ball Valve)
• พิ้นช์วาล์ว (Pinch Valve)
• วาล์วหรี่ (Needle Valve)  
• วาล์วกันกลับ (Check Valve)

คอร์สออนไลน์ การอ่านแบบ P&ID สนใจรายละเอียดเพิ่มเติม (คลิก!)

การจัดกลุ่มวาล์วตามลักษณะการเปิด - ปิด

การจัดกลุ่มวาล์วได้ 2 ชนิด ตามลักษณะการเปิด - ปิด
Shut off valves: มีฟังก์ชันการทำงานคือ เปิด และ ปิด เท่านั้น
Control Valves: การเปิด - ปิด ปรับเป็น 0-100 % ได้ ทำให้สามารถควบคุมอัตราการไหลได้ดี

เกทวาล์ว (Gate Valve)

เกทวาล์ว (Gate Valve) เป็นวาล์วที่ใช้สำหรับเปิดปิดการไหลในท่อ ลักษณะการทำงานจะเป็นการเลื่อนแผ่นทองเหลืองขึ้นหรือลง เพื่อเป็นการเปิดหรือปิดทางไหล ลักษณะคล้ายกับประตูกั้นน้ำ บางคนจึงเรียกเกทวาล์วว่า ประตูน้ำ ข้อดีของเกทวาล์วคือ เป็นวาล์วที่มีแรงเสียดทานการไหลต่ำมากเมื่ออยู่ในตำแหน่งเปิด สามารถใช้กับของไหลได้หลายชนิด ราคาไม่แพง หาซื้อได้ง่าย มีหลายขนาดและหลายวัสดุให้เลือกใช้ ข้อเสียคือ การใช้งานเกทวาล์ว เวลาเปิดวาล์วควรหมุนเปิดให้สุด มิฉะนั้น ลิ้นวาล์วอาจจะได้รับผลกระทบจากแรงดันน้ำ เมื่อใช้เป็นเวลานานลิ้นวาล์วอาจจะสึกหรอก่อนกำหนดได้

โกลบวาล์ว (Globe valve)

โกลบวาล์ว (Globe valve) เป็นวาล์วที่ใช้ควบคุมปริมาณการไหลของของเหลว ลักษณะการทำงาน คือ เวลาเปิดหรือปิดวาล์วลิ้นวาล์วจะทำหน้าที่เลื่อนขึ้นหรือลงในทิศทางที่เข้าหาบ่าวาล์ว ของเหลวที่ไหลผ่านตัววาล์วจะมีการหักเลี้ยวหลายครั้งทำให้แรงดันของของเหลวลดลง ทำให้สามารถควบคุมปริมาณการไหลได้ ข้อดีของโกลบวาล์วคือ มีคุณสมบัติในการเพิ่มหรือหรี่วาล์วได้ดีมีหลายขนาด และหลายวัสดุให้เลือกใช้ เช่น ทองเหลือง เหล็กหล่อ เหล็กเหนียว โลหะผสมที่สามารถทนการกัดกร่อน โกลบวาล์วเหมาะกับงานที่ต้องมีการเปิดปิดวาล์วหลายครั้ง ถึงแม้จะมีการใช้งานบ่อยแต่เกิดการสึกหรอน้อยมาก

วาล์วลิ้นปีกผีเสื้อ (Butterfly Valve)

วาล์วลิ้นปีกผีเสื้อ (Butterfly Valve) ตัวลิ้นที่ทำหน้าที่ควบคุมการไหลจะมีลักษณะเป็นจานแบนติดตั้งอยู่ภายใน โดยมีก้านหมุนที่ยึดกับลิ้นวาล์วทำหน้าที่ควบคุมลิ้นวาล์วปีกผีเสื้อให้ได้ระดับตามที่ต้องการ สามารถหมุนปรับได้ถึง 90 องศา ข้อดีคือ มีโครงสร้างที่ไม่ซับซ้อน ประกอบไปด้วยชิ้นส่วนที่น้อยชิ้น ทำให้บำรุงดูแลรักษาง่าย ประหยัดค่าใช้จ่าย ควบคุมการไหลได้ดี มีตัวเลือกของวัสดุหลากหลาย จึงสามารถเลือกใช้ให้เหมาะกับของเหลวในท่อได้ วาล์วปีกผีเสื้อส่วนใหญ่จะใช้ในงานท่อขนาดใหญ่ เช่นอุตสาหกรรมเคมี ระบบน้ำทิ้ง ระบบส่งน้ำ ท่อน้ำหล่อเย็น ท่ออากาศของระบบทำความเย็น เป็นต้น

บอลวาล์ว (Ball Valve) 

บอลวาล์ว (Ball Valve) เป็นวาล์วที่ทำหน้าที่ปิดเปิดเพื่อควบคุมอัตราการไหลของน้ำหรือของเหลว ตัววาล์วเป็นทรงกลม มีรูตรงกลาง มีหลายวัสดุให้เลือกใช้ เช่น ทองเหลือง สแตนเลส เหล็ก พีวีซี เป็นต้น โดยจะมีด้ามคันโยกที่ยึดติดไว้กับตัววาล์วเพื่อใช้ควบคุมตัวบอลวาล์วให้ปิดเปิดได้โดยง่าย ข้อดีของบอลวาล์วคือ สามารถปิดการไหลของของเหลวได้สนิทและรวดเร็ว ปรับอัตราการไหลได้สะดวก ง่ายต่อการควบคุม มีความคงทน และมีให้เลือกใช้หลายแบบ ข้อเสียคือ ไม่สามารถใช้กับของไหลที่มีแรงดันสูงได้ ส่วนใหญ่บอลวาล์วจะใช้ในงานเดินท่อน้ำดีทั่วไป

พิ้นช์วาล์ว (Pinch Valve)

พิ้นช์วาล์ว (Pinch Valve) เป็นการออกแบบวาล์วที่ง่ายที่สุดเพื่อใช้ควบคุมอัตราการไหลของท่อยางหรือวัสดุสังเคราะห์ยาง  เป็นวาล์วในอุดมคติสำหรับงานที่ใช้กับของไหลที่ไม่สะอาด (Slurries) ของไหลที่มีอนุภาคของแข็งผสมอยู่หรือระบบท่อส่งจ่ายของแข็งด้วยแรงดันลม เช่น เนื้อปูนซิเมนต์ผง เป็นต้น เพราะกลไกการควบคุมการปิดเปิดไม่ต้องสัมผัสของของไหลดังกล่าวขณะทำงาน  ทำให้ลดปัญหาเรื่องการทำปฏิกริยาทางเคมีกัดกร่อนหรือการกัดกร่อนเชิงกลกับชิ้นส่วนดังกล่าว  ใช้งานที่มีอุณหภูมิและความดันไม่สูงมากนัก  ไม่ขอลงรายละเอียดเพราะอยู่นอกเรดาร์ความสนใจเราในตอนนี้นะครับ

วาล์วหรี่ (Needle Valve) 

วาล์วหรี่ (Needle Valve) หรือวาล์วรูเข็ม ทำหน้าที่ควบคุมอัตราการไหลเช่นเดียวกับโกลบวาล์ว เช่น ปิด เปิด เร่ง หรี่ แต่ลักษณะพิเศษของวาล์วหรี่จะใช้ในงานควบคุมการไหลที่มีความละเอียดสูงช่องเปิดของวาล์วหรี่จะมีขนาดเล็กกว่าโกลบวาล์ว ข้อดีของวาล์วหรี่ คือ เหมาะเป็นพิเศษสำหรับการปรับปริมาณการไหลอย่างละเอียด เวลาปิดการไหลสามารถปิดได้อย่างสนิท การใช้งานคือ ใช้ต่อจากท่อโปรเซสใหญ่เชื่อมกับ instrument เครื่องมือวัดคุม เกจต่างๆ วาล์วหรี่เหมาะกับงานระบบขนาดเล็ก เช่น ระบบท่อแก๊ส ในห้องปฏิบัติการวิจัย และสามารถใช้แทนบอลวาล์วได้ในบางจุด เป็นต้น

วาล์วกันกลับ (Check Valve)

วาล์วกันกลับ (Check Valve) เป็นวาล์วที่ใช้ควบคุมทิศทางการไหลของของเหลวให้ไหลไปยังทิศทางที่ต้องการ โดยที่ของเหลวนั้นไม่สามารถไหลย้อนกลับในทิศทางเดิมได้ วาล์วกันกลับ แบ่งออกให้เป็น 2 ชนิด ดังนี้ 1. แบบเหวี่ยง 2. แบบยก ซึ่งทั้ง 2 แบบนี้จะทำหน้าที่ในลักษณะเดียวกันคือ เมื่อมีแรงดันน้ำไหลผ่านวาล์วในทิศทางที่ต้องการ ลิ้นวาล์วจะเปิดทันทีและน้ำจะสามารถไหลผ่านไปได้ แต่ถ้ามีแรงดันน้ำไหลย้อนกลับมาในทางเดิม ลิ้นวาล์วจะปิดทำให้น้ำไม่สามารถไหลย้อนผ่านทางเดิมไปได้วาล์วกันกลับส่วนใหญ่จะใช้ในระบบงานปั๊มน้ำ เพื่อป้องกันแรงดันน้ำไหลย้อนกลับเข้าสู่ตัวเครื่อง ซึ่งเป็นสาเหทำให้เครื่องปั๊มชำรุดเสียหายได้