ความหมายของการวัด (Measurement of Meaning)

การวัด ช่วยให้มนุษย์สามารถอธิบายสิ่งที่เกิดขึ้นในธรรมชาติในเชิงปริมาณได้ ดังคำกล่าวของ ลอร์ดเคลวิน (Lord Kelvin) ที่ว่า "เมื่อใดก็ตามที่คุณสามารถวัดค่าได้ และค่าอะไรก็ตามที่คุณสามารถบอกและอธิบายเป็นตัวเลขได้ นั่นคือคุณเข้าใจในสิ่งนั้น แต่เมื่อใดก็ตามที่คุณไม่สามารถวัดค่าได้ หรือไม่สามารถอธิบายค่านั้นเป็นตัวเลขได้ สิ่งที่คุณรู้มาจะเป็นสิ่งที่ด้อยค่าและยังไม่น่าพอใจ ถึงแม้จะเป็นจุดเริ่มต้นของความรู้ แต่ความรู้เพียงน้อยนิดนี้จะเป็นบันไดก้าวสำคัญที่จะนำไปสู่ความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์"

ความหมายของการวัด

การวัด หมายถึงการเปรียบเทียบค่าของตัวแปรสองตัวระหว่าง ค่าของตัวแปรที่ต้องการวัด (Measure Value) กับ ค่าอ้างอิง (Reference Value) ผลลัพธ์ที่ได้จากการเปรียบเทียบคือค่าที่แท้จริงของปริมาณตัวแปรที่ต้องการทราบ หรือค่าที่วัดได้นั้นเอง (Result Value) 

ตัวอย่างเช่น เราต้องการวัดความยาวของปากกา เราจำเป็นที่จะต้องนำปากกาไปเปรียบเทียบกับค่าอ้างอิง นั้นก็คือไม้บรรทัด เพื่อเปรียบเทียบความยาวกับค่าสเกลที่อยู่บนไม้บรรทัดนั้นเอง เราก็จะทราบความยาวของปากกาได้

ซึ่งวัตถุประสงค์ของการวัดแบ่งได้ 2 ลักษณะสำคัญดังนี้

วัดเพื่อรู้ เป็นการวัดประมาณของตัวแปร เพื่อต้องการทราบค่า หรือนำไปบันทึกเพื่อทำสถิติ ดังนั้นค่าที่ได้จากการวัดในลักษณะนี้อาจจะไม่ต้องการความละเอียด ความถูกต้องแม่นยำ ความไวของเครื่องมือวัดมากนัก ดังตัวอย่าง การวัดค่าความดันในท่อกระบวนการผลิต อาจเพื่อดูค่าอย่างเดียว หรือมีการสั่งค่าทางสัญญาณมาตรฐานไปยังตัวบันทึกข้อมูล (Data Logger) หรือระบบควบคุม ในการแสดงผลทางหน้าจอ HMI

วัดเพื่อควบคุม เป็นการวัดเพื่อรู้ และนำค่าที่ได้ไปควบคุมตัวแปรต่างๆ ในกระบวนการ โดยการสั่งสัญญาณมาตรฐานจากการวัดได้ ไปยังตัวควบคุม (Controller) เพื่อประมวลผลหรือตัดสินใจในการควบคุมอุปกรณ์ตัวสุดท้าย (Final Element)  ดังภาพนำสัญญาณไปควบคุมตัวคอนโทรลวาล์ว